Uit de wurggreep van Corona.

Het coronavirus houdt de wereld in zijn greep. De impact van corona is nauwelijks meer weg te denken uit onze maatschappij en in het bijzonder: de zorg. In dezelfde vaart waarmee het aantal IC-bedden is opgeschaald, is reguliere zorg afgeschaald. Bijna de helft van de reguliere zorg is uitgesteld en afgezegd om capaciteit vrij te maken voor COVID-patiënten en om besmettingen te voorkomen. Dat heeft de afgelopen twee maanden honderdduizenden patiënten getroffen. Grofweg 75.000 van hen zouden normaliter zorg krijgen waarvan de inschatting is dat die niet langer dan twee weken zou kunnen wachten. En ondertussen tikt de tijd door, vult het stuwmeer aan zorg zich en is het einde nog niet in zicht. Binnen de mogelijkheden van de anderhalvemetersamenleving is het namelijk niet eenvoudig om zorg te organiseren en dus zal de zorgcapaciteit ook de komende maanden ontoereikend blijven.

Wie zijn nou die ‘gewone’ patiënten die hun ‘gewone’ zorg niet krijgen? Voor een groot deel zijn dat patiënten met een hart- of vaataandoening. Denk aan mensen met pijn op de borst, hartfalen of ritmestoornissen. Zoals de situatie er nu uitziet, zullen dit jaar in totaal 150.000 tot 200.000 hartpatiënten geen zorg ontvangen. Dat komt enerzijds door een tekort aan capaciteit in de ziekenhuizen en anderzijds doordat patiënten zich niet melden bij hun huisarts of het ziekenhuis. In een deel van de gevallen zal dat fataal zijn. Naar onze inschatting leidt het afzeggen en uitstellen van cardiologische zorg tot 65.000 tot 100.000 extra verloren levensjaren en ook nog eens 20.000 tot 50.000 levensjaren in slechtere gezondheid. En dat zijn alleen de cardiologiepatiënten. Het uitstellen van zorg treft ook oncologiepatiënten en vele anderen. Ter vergelijking: het coronavirus zelf heeft tot nu toe in Nederland ongeveer 65.000 levensjaren geëist.

Het is een utopie om te denken dat alle zorg nog in te halen is. Maar om patiënten de zorg te kunnen bieden die ze nodig hebben en daarmee verdere gezondheidsschade en verloren levensjaren te voorkomen, is het noodzakelijk om zo snel mogelijk te komen tot een nieuw normaal. Daarvoor is ingrijpende herinrichting van zorg nodig. Ziekenhuiszorg, zoals policonsulten en diagnostiek, vindt waar mogelijk thuis plaats. De resterende schaarse ziekenhuiscapaciteit moet vervolgens optimaal benut worden. Ook is flexibele capaciteit voor COVID-zorg onmisbaar, waardoor bij een eventuele opleving de reguliere zorg niet opnieuw in de verdringing komt. En tot slot is het essentieel om patiënten actief toegang tot zorg te verschaffen. Daarvoor is inzet van de hele keten nodig. Patiënten moeten erop kunnen vertrouwen dat de zorg veilig is.