Hartrevalidatie: voor wie?

Als u een hartrevalidatieprogramma is aangeboden, betekent het meestal dat u een hartinfarct of hartoperatie hebt gehad. Ook andere hartproblematiek kunnen u – vaak op verwijzing van uw cardioloog – op de hartrevalidatie doen belanden.

Waarom hartrevalidatie?

Om u zo goed en zo snel mogelijk in een goede conditie te brengen na een hartinfarct of -operatie is deelname aan een hartrevalidatieprogramma belangrijk. U leert om te gaan met uw hartaandoening, waarbij onder meer aandacht besteed wordt aan een gezonde leefstijl.

Doel is om u zo snel mogelijk weer uw gewone dagelijkse activiteiten, sport en/of werk op te kunnen pakken. Daarvoor krijgt u voorlichting, fysieke training en eventueel ook psychische begeleiding. Dat laatste is niets om u voor te schamen, en kan soms erg belangrijk zijn. Omdat iedereen anders is, en andere doelen stelt, is er een programma op maat. Dit kan daarom een wisselend accent leggen op bijvoorbeeld uw lichamelijke conditie, verkennen van uw fysieke grenzen, of het overwinnen van angst.

Multidisciplinaire aanpak

Vanuit hun eigen deskundigheid is een heel team van hulpverleners betrokken die allemaal een bijdrage aan uw programma leveren. Doorgaans bestaat het team uit een fysiotherapeut, een gespecialiseerde verpleegkundige, een diëtist, een psycholoog en uiteraard een cardioloog. De coördinatie voor het hartrevalidatieprogramma ligt bij de gespecialiseerde verpleegkundige, ook wel nurse practitioner genoemd. Ieder teamlid heeft aandacht voor een ander aspect van uw revalidatie. Hierbij kunt u denken aan gezonde voeding, lichaamsbeweging, maatschappelijke en emotionele impact en bestaande risicofactoren. Omdat een aandoening invloed heeft op meerdere facetten van uw leven, is zo’n multidisciplinaire aanpak belangrijk. Deze is doorgaans gebaseerd op de richtlijnen van de Nederlandse Hartstichting.

Meestal kent een hartrevalidatieprogramma verschillende elementen. De leden van het hartrevalidatieteam adviseren u welke onderdelen zinvol voor u zijn. Eventueel kunt u onderdelen afzonderlijk van elkaar volgen.

Verschillende ziekenhuizen hebben verschillende programma’s dus deze informatie kan afwijken van wat u in uw ziekenhuis te horen krijgt. Dat is normaal, en heeft niets te betekenen. De navolgende beschrijving is dan ook een gemiddelde, en kan zoals gezegd afwijken van het hartrevalidatieprogramma in uw ziekenhuis.

Intakegesprek

Komt u in aanmerking voor hartrevalidatieprogramma, dan komt u ongeveer twee weken na uw ontslag uit het ziekenhuis voor een intakegesprek. U vult eerst thuis een vragenlijst in, waardoor er een beter inzicht in uw situatie ontstaat. Tijdens het intakegesprek kijken de nurse practitioner en de cardioloog er samen met u naar hoe uw individuele programma er uit komt te zien. Uiteraard is dit ook voor u een uitgelezen moment om vragen te stellen en uw wensen en verwachingen naar voren te brengen.

Informeren

Een belangrijk onderdeel van uw hartrevalidatieprogramma is u van informatie voorzien. Dit kan betekenen dat de verschillende hulpverleners uit uw programma – elk vanuit hun eigen vakgebied – u informeren. Hoe u risicofactoren kunt vermijden, en zelf uw herstel kan bevorderen is een belangrijke uitkomst. Dit kan gegeven worden door:

  • Nurse practitioner: risicofactoren van hartziekten, de behandelingen, medische achtergronden.
  • Diëtist: gezonde eet- en drinkgewoonten, en speciale aandacht voor hart- en vaatziekten.
  • Psycholoog: veranderingen in gemoedstoestand en gedrag.

Soms zijn deze bijeenkomsten in groepsverband. Daarbij is het uiteraard vanzelfsprekend dat ook uw partner of mantelzorger daarbij van harte welkom is.

Bewegen

Bewegen – fit worden en blijven – kan een belangrijk onderdeel van het hartrevalidatieprogramma zijn. Als u hieraan deel gaat nemen, wordt u ingedeeld in een groep die aansluit bij bijvoorbeeld uw lichamelijke conditie, leeftijd of dagelijkse activiteiten. Doorgaans traint u voor een uur, en doet dat 2 of 3 keer per week. Dit is meest in groepsverband. De duur kan variëren, maar is meestal 4 tot 8 weken.

Onder begeleiding van fysiotherapeuten werkt u aan uw lichamelijke conditie en spierkracht. Hierbij wordt vaak gebruik gemaakt van de hometrainer, en zijn er oefeningen met sport en spel. Als u activiteiten lief hebt die u na het programma wilt gaan doen, dan kan de fysiotherapeut u tijdens dit programma tips en informatie geven.

Doel van inspanningsoefeningen is uw algemene conditie - met name die van uw hart – te verbeteren. Zo leert u wat uw (on)mogelijkheden zijn, en hoe daar mee om te gaan.

Na het hartrevalidatieprogramma zijn er – als u nog door wilt trainen - speciale groepen voor ex-hartpatiënten. Deze zijn eenvoudig op internet te vinden.

Stressverwerken

Sommige mensen krijgen last van psychische of sociale problemen na behandeling van uw hartklachten of een operatie. De impact hiervan kan groot zijn, waardoor men zich soms ook afvraagt of het nodig is om het leven anders in te richten. Daarbij is het ook belangrijk om na te gaan of er gevoelens van angst of stress zijn, en hoe u hiermee om gaat. Mocht uw intakegesprek daar aanleiding voor geven, dan kan het zijn dat een cursus stressverwerking bij de psycholoog nuttig kan zijn voor u.

Evaluatie en resultaat

De nurse practitioner is altijd beschikbaar om uw ervaringen en vorderingen mee te bespreken. Dit kan tijdens en na afloop van het revalidatieprogramma. Denkt u dat een aanpassing van het revalidatieprogramma noodzakelijk is, dan kunt u dat ook met hem/haar bespreken. Deze doet doorgaans ook de evaluatie – aan het eind van uw revalidatieprogramma. Dan wordt ook vastgesteld of uw uw doelstellingen behaald zijn, en of het programma beëindigd kan worden.