Boezemfibrilleren

Aangepast aan de behoefte aan zuurstof bloed in de organen en spieren klopt uw hart met een bepaald ritme. Het is heel normaal dat uw hart sneller klopt bij inspanning, bijvoorbeeld hard werken, sport, maar ook bij emotie zoals van iets schrikken. Wat minder normaal is, is dat uw hart sneller gaat kloppen zonder dat daar een aantoonbare externe aanleiding voor is. Boezemfibrilleren is de meest voorkomende hartritmestoornis, en kenmerkt zich door een snel en onregelmatig ritme in de boezems van het hart. Dit wordt ook ook wel 'atriumfibrilleren' genoemd.
Boven de 65 jaar heeft ongeveer 5% van de mensen last van deze ritmestoornis. Boven de 80 jaar is dit zelfs 10%. Het komt veel voor dat boezemfibrilleren een gevolg is van andere hart- en vaatziekten, zoals hoge bloeddruk. Dit hoeft echter niet.

Symptomen

  • hartkloppingen, u voelt echt de snelle en onregelmatige hartslag
  • onrustig gevoel op borst
  • duizeligheid, lichtheid
  • benauwdheid
  • drukkende pijn
  • vermoeid gevoel op borst

Diagnose

Een snel, onregelmatig ritme in de boezems van het hart dat leidt tot een versnelde en onregelmatige hartslag wordt boezemfibrilleren genoemd. Middels een elektrocardiogram – in de volksmond het hartfilmpje - wordt de diagnose gesteld. Het is belangrijk ook naar onderliggende oorzaken te zoeken. Hoe een en ander zich manifesteert, verschilt sterk van persoon tot persoon. Dit kan variëren van ernstige klachten en beperkingen, tot helemaal niets.
Er bestaan drie vormen van boezemfibrilleren:

  1. Paroxysmaal boezemfibrilleren: dit is een aanval van boezemfibrilleren die ook weer spontaan overgaat, vaak binnen 48 uur, maar stopt dikwijls al veel sneller.
  2. Persistent boezemfibrilleren: dit houdt niet meer spontaan op, maar stopt pas na toedienen van medicijnen of een elektrische shock.
  3. Permanent boezemfibrilleren: dit gaat niet over, en het heeft dan ook geen zin om het normale ritme te herstellen.

Bijeffecten

Gelukkig is boezemfibrilleren een relatief goedaardige ritmestoornis die goed te behandelen is. Maar het kan wel bepaalde complicaties veroorzaken. Een belangrijk risico is het ontstaan van bloedstolsels in het hart. Als deze bloedproppen losschieten kunnen die in bijvoorbeeld de hersenen een infarct veroorzaken. Daarom worden veel patiënten met boezemfibrilleren vaak preventief met bloedverdunners behandeld. Ondanks dat boezemfibrilleren de nodige klachten kan geven, levert het in het hart zelf meestal weinig problemen op. Wel is het belangrijk te voorkomen dat de hartslag te hoog oploopt. Dat kan op den duur leiden tot hartfalen. Juist daarom – omdat boezemfibrilleren op zich weinig risico oplevert – wordt er vaak bij mensen die geen of weinig klachten ervaren voor gekozen het boezemfibrilleren maar gewoon te accepteren.

Behandeling

De behandeling van boezemfibrilleren bestaat uit 2 onderdelen.

  1. Medicijnen voor bloedverdunning (indien nodig).
  2. Behandeling van het fibrilleren zelf. Hierbij kan de keuze gemaakt worden tussen herstellen van het normale ritme, of behouden van het normale ritme.

Ook kan er gekozen worden om het boezemfibrilleren te accepteren, en het verder voorkomen van klachten en complicaties.

Bloedverdunners

Het risico op stolselvorming in het hart en daarmee het mogelijke ontstaan van herseninfarcten wordt beïnvloedt door diverse factoren. Daarbij valt te denken aan een eerder herseninfarct, bijkomende ziekten zoals hoge bloeddruk en suikerziekte, maar ook leeftijd en geslacht. Uw persoonlijke situatie zal eerst beoordeeld moeten worden om te bepalen of u een bloedverdunner nodig heeft. Als dat noodzakelijk is zal er bijna altijd voor sterkere bloedverdunners worden gekozen. Aspirine bijvoorbeeld is een zwakker bloedverdunnend middel, en geeft onvoldoende bescherming tegen een herseninfarct.

Cardioversie

Soms, als het fibrilleren niet vanzelf stopt, wordt meer actief ingegrepen om boezemfibrilleren te beëindigen. Dit kan bijvoorbeeld met medicatie via het infuus of door een elektrische schok toe te passen. Dit laatste – de elektrische schok – wordt ook wel cardioversie genoemd. Hierbij wordt een sterke elektrische shock door de borstkas gestuurd, waardoor het hart weer in het normale ritme schiet, en het boezemfibrilleren meestal stopt. U heeft dit vast wel eens op tv gezien, meestal met veel drama en spanning omgeven. U wordt hiervoor even kort in slaap gebracht - een heel korte narcose – waardoor u na een paar minuten al weer wakker bent. Cardioversie voorkomt helaas geen nieuwe aanvallen, maar is zeer effectief in het eenmalig beëindigen van boezemfibrilleren.

Medicijnen

Om nieuwe aanvallen te voorkomen kunnen meedere medicijnen worden voorgeschreven. Hierbij kunnen bètablokkers heel effectief zijn, zoals propafenon (Ritmonorm®), amiodaron (Cordarone®), flecainide (Tambocor®), en sotalolen.

Ablatie

Het kan voorkomen dat geneesmiddelen niet, niet meer of onvoldoende werken. In zo’n geval kan overwogen worden een zogenaamde katheterablatie te doen. Net als bij het inbrengen van een stent of een dotterprocedure, wordt via de lies een katheter in de het hart geschoven. Met deze katheter worden een aantal littekentjes (ablaties) in de linkerboezem van het hart aangebracht. Zo wordt getracht de snelle en onregelmatige elektrische impulsen die vanuit de 4 longaders de boezem binnen kunnen komen te voorkomen. Dit heet pulmonaalvene isolatie.

Deze behandeling is op zich effectief. Echter, het lukt niet altijd om in de eerste behandeling blijvende littekens te verkrijgen, waardoor er soms een tweede sessie nodig is. Bij een deel van patiënten met boezemfibrilleren zit de oorzaak van het fibrilleren niet alleen in de longaders, maar ook in de boezems zelf. In die gevallen kan het nodig zijn om na een isolatie van de longaders nog meer littekens aan te brengen in de boezems. Deze procedure kan ook via katheter in de lies uitgevoerd worden. Ook kan dit chirurgisch, via kleine sneetjes in de borstkas.

Frequentieregulatie

Het kan voorkomen dat medicijnen of ablaties/operaties niet helpen voor u. Dan rest vaak niets anders dan het boezemfibrilleren te accepteren. Wel wordt er dan voor gezord dat dat de hartslag niet te hoog oploopt. Doorgaans is dit met medicatie goed te regelen. Voor sommige mensen kan de oplossing zijn om eerst met een kleine ingreep de hartslag heel traag te maken. Vervolgens wordt daar dan een pacemaker aan toegevoegd die het hart weer op de juiste frequentie laat kloppen.

Revalidatie

Als u behandeld wordt met medicijnen, dan kunt u -inclusief sporten – meestal gewoon doorgaan met uw gewone leven. Zelfs na een een katheterablatie in het ziekenhuis bent u doorgaans na 1 dag al weer thuis. Wel wordt u doorgaans gewadviseerd het enkele dagen wat rustiger aan te doen, met name in verband met de prikwondjes in het bovenbeen. Sporten kan na ongeveer een week weer hervat worden. Betreft het een kleine operatie via de borstkas, ook dan kunt u al snel uw gewone leven weer oppakken.

Wat is de invloed op uw leven?

Het klachtenpatroon bij boezemfibrilleren kan sterk verschillen per persoon. Gelukkig is het tegenwoordig mogelijk met het scala aan behandelingsmethoden voor iedere patiënt een acceptabele oplossing te bieden. Het normale dagelijkse functioneren moet niet door boezemfibrilleren belemmerd worden. Hoewel boezemfibrilleren soms is te genezen, is dit helaas voor een klein deel van de patiënten. Voor de meeste mensen zal boezemfibrilleren een chronische ziekte blijven. Dit betekent dan ook vaak een levenslang gebruik van met name bloedverdunners. Naast de evidente voordelen hebben die ook wel weer wat nadelen.